چگونه سایت های خرید و فروش اینترنتی می توانند بازار هنرهای دستی را نجات دهند؟ - مجله سرگرمی

کارآفرینی آنلاین این روزها با صدای بلندی در حال بازپس گیری عرصه های خرید و فروش است. در حالی که برندهای بزرگ فرصت خودنمایی از این هنرهای دست ساز محلی را گرفته اند در وب سایت ها می توان محصولاتی پیدا کرد که در کارخانه ساخته نشده اند و فرصتی برای حضور پر زرق و برق در تبلیغات شهری و رسانه ها ندارند. برای مثال نمونه های زیادی حتی در همین ایران وجود دارند. زنی که در یزد زندگی می نماید و تابستان ها با گرم شدن هوا به همراه خانواده راهی شهر تالش می گردد می گوید: من هر سال تابستان گل های زیادی اینجا پرورش می دهم اما وقتی به شهرم در یزد برمی گردم همه گل ها خشک شده اند. برای همین فهمیده ام باید اواخر تابستان آغاز به فروختن آنها بکنم تا هم مبلغ کمی درآمد داشته باشم هم کسی باشد که از گل ها مراقبت کند.

این تجربه محافظت از هنرهای دستی یا محصولات خانگی در کشورهای مختلف به شکل های متفاوتی خودش را نشان می دهد. مثلا در Esty هم می توان هنرهای دستی متنوعی را فروخت. در این سایت هر فرد یک فروشگاه می سازد و محصولات خودش را که عمدتا دست ساز هستند می فروشد یا اینکه هنر خودش را آنجا آموزش می دهد. تنوع آن هم شامل پوشاک، جواهر، بدلیجات، لوازم آشپزخانه و … می گردد. اگرچه Esty در اروپا و آمریکا نقش پررنگی دارد اما این روش درآمدزایی بیشتر یاری بزرگی برای مناطق کمتر توسعه یافته است. همان طور که در پژوهش های زیادی نشان داده شده، در کشورهای کمتر توسعه یافته فراورینماینده های هنرهای دستی بیشترین استفاده را از خرید و فروش اینترنتی می برند.

در ایران هم وب سایت هایی به زبان فارسی هستند که فقط به فروش هنرهای دستی می پردازند اما هیچ کدام به اندازه خبرنگاران معروف نشده اند. با اینکه خبرنگاران همه شهرتش را مدیون خرید و فروش محصولات دست دوم بوده اما به مرور زمان در سایه آن بازار دیگری برای هنرهای دستی هم باز شده است. بازاری که اجازه می دهد خلاقیت های فردی فروشنده ها به نمایش دربیاید. در سایت خبرنگاران هم بخش بزرگی از فروشنده های هنرهای دستی یا محصولات خانگی، ساکن شهرهای کمتر توسعه یافته و یا روستاها بوده که اتفاقا به وسیله این وب سایت مجالی برای حضور پیدا نموده اند.

تفاوتی که دست سازهای نمایش داده شده در خبرنگاران با سایت های انگلیسی زبان دارد این است که در esty و artfire کمتر محصولات سنتی به فروش می رسد؛ تمایزی که از سبک زندگی متفاوت در کشورها ناشی می گردد و از این جهت خبرنگاران را از دیگر سایت های مشابه جدا می نماید. در خبرنگاران کاربران ماست مایه شده را آگهی می نمایند، شوید خشک شده می فروشند یا رب گوجه و آب لیمو درست می نمایند و به نمایش می گذارند. یعنی محصولات خانگی هم در این سایت یک جای به خصوص دارند که در وب سایت های خارجی زبان دیده نمی گردد. محصولاتی که احتمالا به دلیل اینکه بیشتر از سوی زنان ساخته می شوند کمتر به عنوان یک هنر شناخته شده اند. یکی از زنان ترشی فروش در سنندج می گوید:من هر پاییز مشغول درست کردن ترشی می شوم و محصولاتم را ضمانتی به مشتری می دهم. قبلا مغازه به مغازه باید می رفتم تا یک نفر حاضر گردد ترشی هایم را بخرد اما الان مشتری ها مستقیما به خودم زنگ می زنند و دیگر مشتری ثابت هم پیدا نموده ام. او که توجه زیادی به تناسب قرار دریافت کلم و هویج برای دریافت عکس داشته تا احتمالا در فروشش تاثیرگذار باشد می گوید مشتری های فصلی به یاری خبرنگاران پیدا نموده که هر سال منتظر جاافتادن ترشی هایش می شوند.

زن دیگری که به وسیله خبرنگاران تجربه فروش محصولات نمدی را داشته و در شیراز زندگی می نماید با فروختن جامدادی ، گل سر، پرده و تزئینات نمدی روی یخچال شکل جدیدی برای فراوری این محصولات محلی نمدی ارائه نموده است تا با احتیاجهای روز پیش برود. جالب اینکه به وسیله خبرنگاران این زنان نمدباف مدرن در شهرهای مختلف همدیگر را پیدا نموده و برای ارتباط با یکدیگر گروهی ساخته اند. شبکه ارتباطی جدید آنها در تلگرام به آنها یاری نموده تا توانایی های خود را برای نمدبافی آموزش دهند، سوال های خود را بپرسند و گاهی در قیمت گذاری محصولاتشان با هم توافق نمایند. اتفاقی که بدون پلتفرم های آنلاین امکان پذیر نبود.

زنده نگه داشتن هنرهای دستی

یکی از مهمترین کاربری های این وب سایت ها معرفی هنرهای دستی متعلق به فرهنگ شهرهای کوچک و گسترش آن بوده است. برای مثال الیف اردوغلو نویسنده مقاله ای درباره فروش اینترنتی محصولات دستی از یک نوع کانی به نام کف دریا در اسکی شهیر ترکیه ادعا می نماید که فراوری این محصولات احتیاج به مهارت های زیاد، توانایی بالا و تجربه طولانی داشت. شغلی آبا و اجدادی که این روزها شکل و شمایل متفاوتی دارد. صنعتگران آن در شهری کوچک توانستند به دور از مراکز تجاری بزرگ آغاز به فروختن اینترنتی این محصولات نمایند و این بازار کوچک را به اطراف معرفی کردند. کانی کف دریا در ترکیه به دلیل خاصیت مواد معدنی برای حکاکی بسیار مناسب است و در حالی که در قرن هفدهم وسایل زیادی از این ماده معدنی ساخته می شد امروز بیشتر از آن برای درست کردن پیپ استفاده می گردد. این صنعت در ترکیه بیشتر در انحصار تجارت های خانوادگی است و 70 درصد از محصولات آن به شکل پیپ یا زیورآلات به آمریکا صادر می گردد. بسیاری از این محصولات در سایت هایی مثل alibaba.com و gittigidiyor.com فروخته می شوند. به زبان دیگر فروش صنایع دستی خودش را با ابزارهای جدید ارتباطی فناوری های جدید و رسانه های آنلاین منطبق نموده است.

به همین دلیل نویسنده با استفاده از تجربه مردم این شهر می نویسد که اینترنت نقش مهمی در کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری دارد. یکی از فواید فروش غیرمستقیم کالا این است که احتمال شکست محصولات کمتر می گردد چرا که این نوع تجارت مبتنی بر سفارش است و فقط زمانی که مشتری کالایی بخواهد برای او ساخته می گردد.

جلوگیری از مهاجرت روستاییان

در کشورهای دیگر هم خرده فروش های اینترنتی با فروش محصولاتی متعلق به فرهنگ همان نقاط مخاطبان خود را گسترش داده اند. در حالی که کمبود اطلاعات درباره محصولات، فرهنگ و صنعت یک منطقه می تواند مشتریان را از خرید این کالاها منع کند، اینترنت به مهمترین واسطه فراورینمایندگان صنایع دستی برای معرفی به دنیایان تبدیل شده است. چرا که در واقع دسترسی آنها را به بازار گسترده تر می نماید تا به جای اینکه در زیرزمین نموری منتظر مشتری بنشینند، به سراسر دنیا دسترسی داشته باشند. برای مثال می توان به پروژه ای به نام آشا اشاره نمود. آشا یک موسسه فروش هنرهای دستی هندی است که هزاران فراورینماینده به همراه خانواده هایشان در آن هنرهای دستی خودشان را به وسیله آن به فروش می گذارند. محصولات چوبی و پارچه ای بیشترین سهم را در این وب سایت دارند و بخش بزرگی از مشتریانشان را از آمریکا جذب می نمایند. این وب سایت ماموریت خودش را این تعریف نموده که با فروش اینترنتی، مهارت های مرتبط به صنایع دستی محلی هند را حفظ و صادر کند. یکی از چشم اندازهای این وب سایت این است که با این کار از مهاجرت روستاییان به شهر و سپس افزایش شهرنشینان فقیر که روی زمین کار می نمایند جلوگیری می نماید.

در بنگلادش هم سایت HEED مسئولیتی مشابه به آشا در هند دارد که از هنرهای منطقه ای و محلی به این شیوه محافظت می نماید. یعنی هنرمندان روستایی و حاشیه شهر در این وب سایت آثار خود را نمایش می دهند و مشتری جذب می نمایند. انگلیس و سپس آمریکا بزرگ ترین خریدار آنهاست. این موسسه هم هدف خودش را گسترش بازار و اشتغال در حوزه صنایع دستی به وسیله خرید و فروش اینترنتی عنوان نموده است. هدفی که هر پلتفرم آنلاین خرید و فروش هنرهای دستی به آن خواهد رسید.

منابع:

Eroglu Hall ,Elif .(2013). use of Internet in Selling of Handicrafts: Turkish Meerschaum

Batchelor, s.j & webb, Mike.(2002). E-commerce options for Third World craft producers

نگین باقری

dorezamin.com: دور زمین | سفر به دور زمین هیچوقت اینقدر آسون نبوده! تور ارزان، تور لحظه آخری، اروپا، تور تایلند، تور مالزی، تور دبی، تور ترکیه

pariha.com: پریها | مجله گردشگری، تور لحظه آخری، تور ارزان قیمت، سفرنامه گردشگری